Leczenie celowane

Rozrosty z komórek histiocytarnych to rzadkie schorzenia o różnorodnym obrazie i przebiegu klinicznym. Przebieg często bywa zaskakujący, od samoistnych remisji do gwałtownej progresji prowadzącej do zgonu. W ostatnich latach odkryto, iż u wielu pacjentów proliferacja w rozrostach z komórek histiocytarnych wynika z występowania zaburzeń szlaku sygnałowego RAS/MAPK. Występowanie mutacji łączy się zazwyczaj z bardziej agresywną formą choroby, cięższymi jej skutkami, opornością na konwencjonalną chemioterapię, a przede wszystkim z większą śmiertelnością. Od kilku lat na świecie podejmowane są próby leczenia celowanego.

Co to jest BRAF?

W 2010 r. Badalian-Veryopublikował pracę, w której opisał obecność mutacji w obrębie genu BRAF V600E w histiocytach u pacjentów z objawami LCH.

Mutacja jest to zmiana w obrębie materiału genetycznego; jej obecność oznacza, że w chorych histiocytach nastąpiła taka zmiana.
Obecnie wiadomo, że u ok. 60% pacjentów z objawami LCH stwierdza się powyższą mutację.
Ta mutacja może wystąpić również u pacjentów chorych na czerniaka, raka płuc, tarczycy, nowotwór jelita grubego, a także białaczkę włochatokomórkową.

Czy mogą być obecne inne mutacje?
Obecnie wiadomo, że u części pacjentów z LCH stwierdza się mutacje w szlakach sygnałowych m.in. MAP2K1, a także mutacje w obrębie genu RAS: NRAS czy KRAS. Te mutacje również można stwierdzić u chorych na inne nowotwory (czerniak, niedrobnokomórkowy rak płuc, czy rak jelita grubego).

W jaki sposób potwierdzenie mutacji genu BRAF wpływa na leczenie?
Pacjenci z obecnością mutacji w genie BRAF mają zdecydowanie większe ryzyko wznowy i/lub progresji choroby. W przypadku, gdy u pacjenta jest obecna mutacja w genie BRAF, a lekarz stwierdził brak reakcji na leczenie standardowe, można zaproponować podanie tzw. leczenia celowanego, czyli w tym przypadku leku o nazwie Vemurafenibw dawce ustalonej dla leczenia dzieci z LCH.

To leczenie na chwilę obecną zarezerwowane jest dla pacjentów z oporną na leczenie konwencjonalne LCH.
Do podania konieczna jest zgoda Komisji Bioetycznej.
Pacjent leczony Vemurafenibem musi być ściśle monitorowany wg określonego programem schematu.

Co jeśli moje dziecko ma inną mutację?
W przypadku, gdy u pacjenta lekarz stwierdził brak reakcji na leczenie standardowe, a znana jest konkretna mutacja, można zaproponować podanie tzw. leczenia celowanego. Rodzaj leku zależy od stwierdzonej mutacji. Pamiętajmy, że taki rodzaj leczenia na chwilę obecną zarezerwowany jest dla pacjentów z oporną na leczenie konwencjonalne LCH. Do podania konieczna jest zgoda Komisji Bioetycznej.
Pacjenci, u których prowadzona jest terapia lekiem celowanym, powinni być ściśle monitorowani wg określonych programami schematów.

Co jeśli moje dziecko ma progresję mimo leczenia celowanego?
Można zaproponować leczenie innymi preparatami, które do tej pory u dziecka nie były stosowane. Może być również konieczne przeprowadzenie u pacjenta przeszczepu szpiku kostnego. O wyborze sposobu postępowania zawsze decyduje lekarz onkolog prowadzący leczenie.